Ο χρυσός καταγράφει νέα ιστορικά υψηλά και, σύμφωνα με αναλυτές, αυτή η άνοδος δεν είναι απλώς αποτέλεσμα γεωπολιτικών αναταράξεων και στροφής προς την ασφάλεια. Αντιθέτως, αποτελεί ένδειξη της επιστροφής ενός εμπορικού φαινομένου που σχετίζεται με τα νομίσματα, γνωστό ως «great debasement trade». Αυτό το στοίχημα αφορά την αποδυνάμωση των νομισμάτων, καθώς οι κεντρικές τράπεζες «τυπώνουν» χρήμα για να διαχειριστούν το βάρος του χρέους. Το φαινόμενο αυτό είναι και πάλι σε πλήρη εξέλιξη.
Ο Robin Brooks, ανώτερος οικονομολόγος στο Brookings Institution και πρώην επικεφαλής στρατηγικής συναλλάγματος της Goldman Sachs, αναφέρει ότι η εκτίναξη του χρυσού πάνω από τα 4.400 δολάρια η ουγγιά είναι ενδεικτική αυτής της τάσης. Μέχρι στιγμής, ο χρυσός έχει αυξηθεί κατά 68% από τις αρχές του 2025, ενώ το ασήμι, που επηρεάζεται από παρόμοιες δυνάμεις, έχει εκτοξευθεί κατά 140%, σπάζοντας επίσης ιστορικά ρεκόρ.
Η κίνηση αυτή δεν περιορίζεται μόνο στα πολύτιμα μέταλλα, αλλά επεκτείνεται και σε αγορές συναλλάγματος και ομολόγων, αποκαλύπτοντας μια ευρύτερη μετατόπιση κεφαλαίων. Ο Brooks επισημαίνει ότι η στροφή της Federal Reserve προς πιο ήπια πολιτική ήταν ο βασικός καταλύτης. Η «περιστερά» ομιλία του προέδρου της Fed, Jerome Powell, στο Jackson Hole τον Αύγουστο, καθώς και η μείωση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Δεκέμβριο, έπαιξαν κομβικό ρόλο, με τις αγορές να προεξοφλούν περαιτέρω χαλάρωση.
Στην καρδιά του «debasement trade» βρίσκεται ο φόβος ότι οι κεντρικές τράπεζες θα αναγκαστούν να αγοράσουν κρατικά ομόλογα σε μεγάλη κλίμακα για να στηρίξουν υπερχρεωμένα δημόσια οικονομικά. Αυτό, σύμφωνα με τον Brooks, υπονομεύει τη μακροπρόθεσμη αξία των νομισμάτων και ενισχύει την ελκυστικότητα των «σκληρών» περιουσιακών στοιχείων, με πρώτο τον χρυσό. Η γεωπολιτική ένταση, όπως η κρίση στη Βενεζουέλα και οι επιθέσεις στην Ουκρανία, οδηγεί τους επενδυτές να επιστρέφουν στα ασφαλή καταφύγια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρατήρηση ότι νομίσματα χωρών με χαμηλό δημόσιο χρέος, όπως η σουηδική κορόνα και το ελβετικό φράγκο, αρχίζουν να κινούνται σε μεγαλύτερο συγχρονισμό με τον χρυσό και το ασήμι. Αυτό δείχνει ότι το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στις ΗΠΑ ή στις αγορές εμπορευμάτων, αλλά επηρεάζει ένα ευρύτερο νομισματικό καθεστώς υπό πίεση. Αντίθετα, η φαινομενική ανθεκτικότητα του δολαρίου κρύβει μια πιο σύνθετη εικόνα, καθώς η ισχύς του έναντι του γεν «καμουφλάρει» την ευρύτερη αδυναμία του απέναντι σε ένα καλάθι νομισμάτων.
Ο Jeroen Blokland, οικονομολόγος και διαχειριστής του Blokland Smart Multi-Asset Fund, αναφέρει ότι μέρος της ανόδου των πολύτιμων μετάλλων συνδέεται με το carry trade στο ιαπωνικό γεν. Επενδυτές δανείζονται σε γεν και τοποθετούνται σε πιο αποδοτικά ή ριψοκίνδυνα assets, με τα πολύτιμα μέταλλα να είναι αυτή την περίοδο στην κορυφή των επιλογών. Παρά την πρόσφατη αύξηση επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας στο 0,75%, το carry trade παραμένει ζωντανό, καθώς ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει υψηλός.
Με τις αποδόσεις των ιαπωνικών 10ετών ομολόγων να έχουν σχεδόν διπλασιαστεί μέσα στο 2025 και τις αγορές να «τιμολογούν» περαιτέρω νομισματική χαλάρωση στη Δύση, το ράλι του χρυσού δεν φαίνεται να είναι μεμονωμένο. Για ολοένα και περισσότερους αναλυτές, αποτελεί ένδειξη μιας βαθύτερης μετατόπισης: από την εμπιστοσύνη στα χαρτονομίσματα στην αναζήτηση πραγματικής αξίας σε έναν κόσμο υψηλού χρέους, γεωπολιτικών ρίσκων και νομισματικής αβεβαιότητας.