Το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπιστώνει και πάλι σωρεία παραβάσεων στις δημόσιες συμβάσεις στην έκθεση «Απολογισμός και Ισολογισμός του Κράτους» για το 2024, επαναφέροντας τις συστάσεις συμμόρφωσης σε ένα πεδίο όπου δαπανώνται άνω των 15 δισ. ευρώ ετησίως.
Στο ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης για τις δημόσιες συμβάσεις, το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει την έλλειψη ανταγωνισμού, τις συνοπτικές διαδικασίες, τον μεγάλο αριθμό απευθείας αναθέσεων και γενικότερα το έλλειμμα αξιοπιστίας. Για τους λόγους αυτούς, προτείνει την ενίσχυση της διαχειριστικής εποπτείας και τον συντονισμό της καταγραφής των δημοσίων συμβάσεων μέσω ενός ενιαίου, λειτουργικού και επικαιροποιημένου μητρώου, καθώς και την εντατικοποίηση των ελέγχων για την τήρηση των διαδικασιών ανάθεσης, με στόχο τη διαφάνεια, τον επαρκή ανταγωνισμό και την πληρέστερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων.
Κατά την επισκόπηση των στοιχείων που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις των υπουργείων, εντοπίστηκαν ζητήματα αξιοπιστίας, πληρότητας και ορθότητας στην καταγραφή, καθώς και ενδείξεις μη συμμόρφωσης με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο περί διαδικασιών ανάθεσης. Επίσης, παρατηρήθηκε περιορισμένος ανταγωνισμός κατά τη σύναψη μεγάλου μέρους των συμβάσεων.
Στο πλαίσιο του ελέγχου δημοσιονομικών επιδόσεων των υπουργείων, πραγματοποιήθηκε επισκόπηση για το έτος 2024 των συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών που είτε συνάφθηκαν εντός του έτους είτε είχαν συναφθεί σε προηγούμενο οικονομικό έτος και παρέμεναν ενεργές. Η επισκόπηση αφορούσε το είδος της σύμβασης, το συμβατικό ποσό, τη διαδικασία ανάθεσης και τον αριθμό των συμμετεχόντων στις διαγωνιστικές διαδικασίες.
Η επισκόπηση πραγματοποιήθηκε κατόπιν επεξεργασίας των στοιχείων που παρασχέθηκαν από τους φορείς. Κατά τη διασταύρωση των στοιχείων με τα αντίστοιχα που τηρούνται στο ΚΗΜΔΗΣ, παρατηρήθηκε ασυμφωνία ως προς το πλήθος των καταχωρισμένων συμβάσεων σε αρκετές περιπτώσεις, καθώς και εσφαλμένες καταχωρίσεις.
Η απουσία ενός κεντρικού μητρώου συμβάσεων, στο οποίο θα τηρούνται με ενιαίο τρόπο τα στοιχεία των συμβάσεων, δυσχεραίνει τη λήψη αξιόπιστης πληροφόρησης, απαλλαγμένης από σφάλματα και ελλείψεις. Στο πλαίσιο αυτό, συγκεντρώθηκαν στοιχεία για 18.078 συμβάσεις, συνολικής αξίας 4,8 δισ. ευρώ. Οι συμβάσεις αυτές αφορούν κατά ποσοστό 59% συμβάσεις προμηθειών, ενώ με βάση την αξία το μεγαλύτερο μέρος αφορά συμβάσεις έργων (52%).
Τα αποτελέσματα ανέδειξαν ότι στις περιπτώσεις των διαγωνιστικών διαδικασιών και των εξαιρετικών διαδικασιών, σε μεγάλο βαθμό δεν επιτυγχάνεται ικανός ανταγωνισμός. Στο 43% των συμβάσεων που έχουν ανατεθεί κατόπιν προκήρυξης διαγωνισμού έχει ληφθεί μία (1) προσφορά, ενώ στο 61% των συμβάσεων που έχουν συναφθεί με απευθείας ανάθεση ή κατόπιν διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, έχει ληφθεί επίσης μία (1) προσφορά.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο τονίζει ότι η ανεπαρκής ανάπτυξη ανταγωνισμού κατά τις διαγωνιστικές διαδικασίες για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων υπονομεύει τις θεμελιώδεις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης και του ανόθευτου ανταγωνισμού, καθώς και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.