Από το 2026, η διάταξη που επιτρέπει την έκπτωση 30% από το φορολογητέο εισόδημα για ηλεκτρονικές πληρωμές σε συγκεκριμένες κατηγορίες επιτηδευματιών θα καταστεί λιγότερο ελκυστική και τελικά αναποτελεσματική. Αυτό συμβαίνει διότι η μείωση του φόρου εισοδήματος που θα προκύπτει θα είναι για τους περισσότερους φορολογούμενους ακόμη μικρότερη από αυτήν που ισχύει σήμερα, καθώς θα υπολογίζεται με βάση τους νέους, σημαντικά μειωμένους φορολογικούς συντελεστές που θα ισχύουν για το φορολογικό έτος 2026.

Επιπλέον, ο συντελεστής ΦΠΑ που επιβαρύνει τις αμοιβές των συγκεκριμένων κατηγοριών ελεύθερων επαγγελματιών θα παραμείνει στο 24%. Έτσι, η μείωση του φόρου εισοδήματος που θα προκύπτει από την έκπτωση θα είναι ακόμη χαμηλότερη σε σύγκριση με την «έκπτωση» που κερδίζουν οι φορολογούμενοι πληρώνοντας με μετρητά και μη απαιτώντας αποδείξεις, γλιτώνοντας έτσι το 24% του ΦΠΑ.

Η διάταξη αυτή, που προβλέπεται στην παράγραφο 7 του άρθρου 15 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, επιτρέπει την έκπτωση 30% των δαπανών για πληρωμές αμοιβών σε τουλάχιστον 23 κατηγορίες επιτηδευματιών, μέχρι ποσού έκπτωσης 5.000 ευρώ, εφόσον οι πληρωμές γίνονται ηλεκτρονικά. Η ισχύς της παρατείνεται και για το 2026, σύμφωνα με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που έχει δοθεί για διαβούλευση.

Η διάταξη αυτή τέθηκε σε εφαρμογή το 2022, με σκοπό να ενθαρρύνει τους φορολογούμενους να πληρώνουν ηλεκτρονικά και να ζητούν αποδείξεις από επιτηδευματίες που συνήθως δεν εκδίδουν αποδείξεις. Ωστόσο, η αποδοτικότητα του μέτρου έχει αποδειχθεί χαμηλή, καθώς η μείωση του φόρου εισοδήματος δεν λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο σε σύγκριση με την άμεση έκπτωση που προσφέρουν οι επιτηδευματίες στους πελάτες τους όταν δεν ζητούν απόδειξη.

Για παράδειγμα, αν ένας φορολογούμενος πληρώσει 1.240 ευρώ (1.000 ευρώ + 240 ευρώ ΦΠΑ) σε έναν ελαιοχρωματιστή και ζητήσει απόδειξη, θα κερδίσει 372 ευρώ με την έκπτωση, αλλά η τελική μείωση φόρου θα είναι μόλις 81,84 ευρώ, εφόσον το εισόδημά του είναι 15.000 ευρώ. Αντίθετα, αν πληρώσει με μετρητά, θα γλιτώσει άμεσα 240 ευρώ, προτιμώντας την άμεση έκπτωση από την αναμονή για τη μείωση φόρου.

Αν ο φορολογούμενος έχει εισόδημα 20.000 ευρώ το 2026, η μείωση φόρου θα είναι ακόμη μικρότερη, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών του. Έτσι, το υπουργείο Οικονομικών προτείνει ότι η έκπτωση από την αποφυγή του ΦΠΑ είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τη μείωση του φόρου εισοδήματος που προκύπτει από την ηλεκτρονική πληρωμή και την έκδοση αποδείξεων.