Η Ελλάδα γερνάει ταχύτατα και το εργατικό δυναμικό της μειώνεται, με αποτέλεσμα το σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα να επηρεάζει το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Υπάρχει το ενδεχόμενο αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για τους νέους εργαζόμενους, σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Αυτά τα συμπεράσματα ισχύουν σε μεγάλο βαθμό και για τα περισσότερα συνταξιοδοτικά συστήματα παγκοσμίως.
Ειδικότερα, μέχρι το 2050, αναμένεται να υπάρχουν 70 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών για κάθε 100 άτομα ηλικίας 20 – 64 ετών στην Ελλάδα, ενώ σήμερα η αναλογία είναι 44 στα 100. Αντίστοιχες συνθήκες γήρανσης παρατηρούνται και σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ. Μέσα στα επόμενα 25 χρόνια, θα υπάρχουν 52 άτομα άνω των 65 ετών για κάθε 100 άτομα 20 – 64 ετών, σε σύγκριση με 22 το 2000 και 33 το 2025.
Η μείωση του πληθυσμού ηλικίας 20 – 64 ετών αναμένεται να φτάσει το 30% μέχρι το 2070, με παρόμοιες τάσεις και σε χώρες όπως η Εσθονία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Κορέα, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ισπανία. Αυτή η «ψαλίδα» ανάμεσα στους νέους και τους ηλικιωμένους επηρεάζει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν παρατηρείται ουσιαστική επίδραση του προσδόκιμου ζωής στο Ασφαλιστικό, με τα όρια ηλικίας να παραμένουν αμετάβλητα το 2027 και να επανεξετάζονται το 2030, δεν αποκλείεται να υπάρξουν αλλαγές σε βάθος 25 ετών. Ο ΟΟΣΑ θεωρεί το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα γενναιόδωρο, με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης να είναι 67 έτη με 15ετία και 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης. Ωστόσο, οι δαπάνες για τις συντάξεις παραμένουν υψηλές.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι οι σημερινοί 20άρηδες ενδέχεται να βιώσουν αύξηση των ορίων ηλικίας από τα 62 στα 66 έτη. Η σύνδεση με το προσδόκιμο ζωής, που ήδη ισχύει, δεν έχει προκαλέσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες. Επίσης, προτείνονται μέτρα για την ενίσχυση της απασχόλησης στις μεγαλύτερες ηλικίες, με τους εργαζόμενους συνταξιούχους να ξεπερνούν τις 250.000 και τα έσοδα στον e-ΕΦΚΑ να ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ για την τρέχουσα χρονιά.
Ένα σημαντικό ζητούμενο παραμένει η μεγαλύτερη ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας, κάτι που αναμένεται να αποφέρει σημαντικά οφέλη στα έσοδα του Φορέα. Ο ΟΟΣΑ προτείνει επίσης την ανάπτυξη συμπληρωματικών συστημάτων συνταξιοδότησης, ενισχύοντας τον β’ πυλώνα ασφάλισης.
Το δημογραφικό πρόβλημα επιδεινώνεται και από τη μείωση των γεννήσεων. Σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι το 2064, η αναλογία γεννήσεων αναμένεται να μειωθεί από 1,5 παιδί ανά γυναίκα σε 1,44 παιδί, γεγονός που θα ασκήσει ακόμα μεγαλύτερη πίεση. Έτσι, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει αύξηση στο κατώτατο όριο συνταξιοδότησης από τα 62 στα 66 έτη εντός των επόμενων 40 ετών. Η δαπάνη του κράτους για συντάξεις κυμαίνεται ήδη στο 16% του ΑΕΠ, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό, επηρεαζόμενο από τα αντίστοιχα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης.