Τα τελευταία χρόνια, ο ασφαλιστικός κλάδος στην Ευρώπη έχει προσαρμοστεί σε μια πραγματικότητα όπου οι αποδόσεις των επενδύσεων είναι σχεδόν εξίσου σημαντικές με τα ασφάλιστρα. Η σταθερότητα των μεγάλων χρηματοπιστωτικών αγορών υπήρξε για δεκαετίες το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η ανθεκτικότητα των ασφαλιστικών εταιρειών. Ωστόσο, σήμερα, η αυξημένη μεταβλητότητα, η αβεβαιότητα σχετικά με τις κεντρικές τράπεζες και οι απότομες διορθώσεις των τιμών έχουν μετατρέψει την έκθεση σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια σε σοβαρό κίνδυνο για τον κλάδο.
Σύμφωνα με νέα ανάλυση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), οι διακυμάνσεις στις τιμές των ομολόγων, των μετοχών και των εταιρικών χρεογράφων αποτελούν την κύρια πηγή πίεσης για τις ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες. Αυτό συμβαίνει διότι μεγάλο μέρος των αποθεματικών τους επενδύεται σε αυτά τα μέσα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απόδοση των συμβολαίων και η εκπλήρωση των μελλοντικών υποχρεώσεων προς τους ασφαλισμένους. Ειδικά το 2025, όπου η εικόνα της νομισματικής πολιτικής παραμένει ασαφής, τα σήματα από τις αγορές είναι αντιφατικά: από τη μία υπάρχουν ανησυχίες για επίμονο πληθωρισμό, ενώ από την άλλη, φόβοι ύφεσης σε ορισμένες οικονομίες της Ευρωζώνης. Αυτή η αβεβαιότητα καθιστά τα χαρτοφυλάκια πιο ευάλωτα σε απότομες υποτιμήσεις.
Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα αυξημένος για τον τομέα των ασφαλίσεων ζωής και των συνταξιοδοτικών προϊόντων, που έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα ευθύνης. Οι ασφαλιστικές εταιρείες οφείλουν να εξασφαλίζουν αποδόσεις για δεκαετίες, όχι για μερικά χρόνια. Όταν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μεταβάλλονται έντονα ή οι τιμές των μετοχών πιέζονται, η κεφαλαιακή τους επάρκεια μπορεί να επηρεαστεί άμεσα. Για το λόγο αυτό, όλο και περισσότερες εταιρείες στρέφονται σε πιο διαφοροποιημένα σχήματα επενδύσεων, ενισχύοντας την παρουσία τους σε επενδυτικά κεφάλαια, «πράσινα» ομόλογα, υποδομές και εταιρικά έργα χαμηλού κινδύνου. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στη διατήρηση σταθερής απόδοσης, ακόμη και σε ένα ασταθές χρηματιστηριακό περιβάλλον.
Το ζήτημα αυτό επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση γύρω από το κανονιστικό πλαίσιο Solvency II, το οποίο καθορίζει τις απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας. Ο κλάδος θεωρεί ότι, σε περιόδους έντονης μεταβλητότητας, οι κανόνες θα πρέπει να επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε οι ασφαλιστικές να μην αναγκάζονται να ρευστοποιούν βιαστικά επενδυτικά προϊόντα για να διατηρήσουν τους δείκτες τους. Η EIOPA, πάντως, προτρέπει τις εταιρείες να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των χαρτοφυλακίων τους, να επενδύουν με μακροχρόνια στρατηγική και να αποφεύγουν την υπερβολική συγκέντρωση σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων.
Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην Ευρώπη. Όταν περιορίζεται η ικανότητά του να επενδύει με ασφάλεια, επηρεάζεται όχι μόνο η λειτουργία των ασφαλιστικών εταιρειών, αλλά και η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, από έργα υποδομής έως πράσινες επενδύσεις και εταιρική χρηματοδότηση. Έτσι, η σταθερότητα των αγορών δεν είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα, αλλά αγγίζει άμεσα το αναπτυξιακό μοντέλο της Ευρώπης.