Η εποχή κυριαρχίας των ορυκτών καυσίμων δεν φαίνεται να τελειώνει. Σύμφωνα με την έκθεση World Energy Outlook της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ), η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα συνεχίσει να αυξάνεται τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του αιώνα. Η έκθεση αυτή σηματοδοτεί μια στροφή προς μια πιο ρεαλιστική αποτύπωση της ενεργειακής πραγματικότητας, σε μια περίοδο όπου η μετάβαση στις καθαρές μορφές ενέργειας επιβραδύνεται και η ασφάλεια εφοδιασμού παραμένει προτεραιότητα.
Στη φετινή World Energy Outlook, που δημοσιοποιήθηκε το πρωί της Τετάρτης, η ΙΕΑ προβλέπει ότι, με βάση τις υφιστάμενες κυβερνητικές πολιτικές, η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί από περίπου 100 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2024 σε 113 εκατομμύρια βαρέλια έως το 2050, δηλαδή κατά περίπου 13%. Παράλληλα, η παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση συνολικά αναμένεται να αυξηθεί κατά 15% έως το 2035, κατά 90 εξατζάουλ σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.
Η ΙΕΑ διευκρινίζει ότι το συγκεκριμένο σενάριο —το λεγόμενο Current Policies Scenario— βασίζεται σε ήδη εφαρμοζόμενες πολιτικές και όχι σε μελλοντικές δεσμεύσεις ή φιλοδοξίες για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Πρόκειται για το πρώτο έτος από το 2019 που η ΙΕΑ επαναφέρει αυτό το σενάριο, εγκαταλείποντας την προηγούμενη εστίαση στις «δεσμεύσεις μηδενικών εκπομπών» (Net Zero pledges) των κρατών. Η Υπηρεσία σημειώνει ότι δεν υπήρξαν επαρκείς νέες εθνικές δεσμεύσεις για την περίοδο 2031-2035, ώστε να καταρτιστεί αξιόπιστη εικόνα για την πορεία προς τους στόχους του Παρισιού.
Σε ένα εναλλακτικό σενάριο, το Stated Policies Scenario, που λαμβάνει υπόψη πολιτικές υπό διαμόρφωση αλλά όχι ακόμη θεσμοθετημένες, η ζήτηση πετρελαίου κορυφώνεται γύρω στο 2030, χωρίς όμως απότομη πτώση στα επόμενα χρόνια. Η ΙΕΑ επισημαίνει ότι τα σενάρια αυτά δεν αποτελούν προβλέψεις, αλλά αναλύσεις πιθανοτήτων και πολιτικών επιλογών – δηλαδή, διαφορετικές διαδρομές ανάλογα με τις αποφάσεις των κυβερνήσεων.
Η έκθεση καταγράφει εκρηκτική αύξηση στα επενδυτικά σχέδια για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Μόνο το 2025 έχουν εγκριθεί επενδύσεις για έργα συνολικής δυναμικότητας 300 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, που θα τεθούν σε λειτουργία έως το 2030 — αύξηση 50% στη διαθέσιμη παγκόσμια προσφορά. Σύμφωνα με την ΙΕΑ, η παγκόσμια αγορά LNG αναμένεται να διευρυνθεί από 560 δισ. κ.μ. το 2024 σε 880 δισ. το 2035, και περαιτέρω σε 1.020 δισ. κ.μ. το 2050, κυρίως λόγω της αυξανόμενης ζήτησης στον ηλεκτροπαραγωγικό τομέα, που τροφοδοτείται από την επέκταση των data centers και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης.
Χαρακτηριστικά, η έκθεση εκτιμά ότι οι επενδύσεις σε data centers παγκοσμίως θα φθάσουν τα 580 δισ. δολάρια το 2025, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τις ετήσιες επενδύσεις για την παραγωγή πετρελαίου (540 δισ. δολάρια).
Παράλληλα, η ΙΕΑ περιλαμβάνει ένα τρίτο σενάριο, το Net Zero by 2050, το οποίο περιγράφει τις απαιτούμενες πολιτικές και επενδύσεις ώστε οι παγκόσμιες εκπομπές ενέργειας να μειωθούν στο μηδέν μέσα στα επόμενα 25 χρόνια. Ωστόσο, στο βασικό σενάριο πολιτικών που ισχύουν σήμερα, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αναμένεται να ξεπεράσουν τον στόχο του 1,5°C μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Η νέα ανάλυση της ΙΕΑ δεν αποτυπώνει μια αισιόδοξη ή απαισιόδοξη εκδοχή, αλλά μια ρεαλιστική καταγραφή των τάσεων που προκύπτουν από τις σημερινές πολιτικές και τα επενδυτικά δεδομένα. Όπως επισημαίνει, η ζήτηση για ενέργεια συνεχίζει να αυξάνεται, οι επενδύσεις σε LNG και ηλεκτροπαραγωγή εντείνονται, ενώ η ενεργειακή μετάβαση εξαρτάται πλέον περισσότερο από την πολιτική βούληση παρά από την τεχνολογική πρόοδο.