Ο Κεν Όνο, ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους μαθηματικούς της γενιάς του και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, προχωρά σε μία κίνηση που πριν από λίγα χρόνια θα φαινόταν αδιανόητη. Στα 57 του, εγκαταλείπει την ακαδημαϊκή του καριέρα – και μία μονιμότητα που πολλοί θα ζήλευαν – για να εργαστεί σε μία νεοσύστατη εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης στη Silicon Valley, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η εταιρεία, Axiom Math, ανήκει στη 24χρονη πρώην φοιτήτριά του, Καρίνα Χονγκ, η οποία είναι ένα παιδί-θαύμα των μαθηματικών. Για δεκαετίες, ο Όνο θεωρούνταν ένας ακαταμάχητος «πολυπράγμων» των μαθηματικών, έχοντας εργαστεί στη θεωρία αριθμών σε πεδία όπως οι συντελεστικές ιδιότητες του Ραμανούτζαν και η «σκιώδης ομορφιά» (umbral moonshine). Παράλληλα, συμμετείχε σε ολυμπιακές ομάδες κολύμβησης, εργάστηκε στο NSA και εμφανίστηκε σε διαφημιστικό σποτ για μπύρα, όπου πιστοποιούσε ότι 64 είναι μικρότερο από 80.
Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια, κάτι άλλαξε. Ο «φυσικά νοήμων», όπως αστειευόταν ο ίδιος σε αντιδιαστολή με την τεχνητή νοημοσύνη, παρατήρησε ότι τα μοντέλα AI έκαναν εντυπωσιακά άλματα. Την άνοιξη, συμμετείχε σε ένα συμπόσιο όπου μαθηματικοί έθεταν στα συστήματα πραγματικά ερευνητικά προβλήματα και εκεί, όπως παραδέχεται, «κλονίστηκε». «Το προβάδισμα που είχα έναντι των μοντέλων μειωνόταν. Και σε τομείς εκτός της ειδίκευσής μου, τα μοντέλα με ξεπερνούσαν ήδη», δήλωσε στη WSJ.
Στους επόμενους μήνες, ένιωσε σαν να «πενθεί την ταυτότητά του», μέχρι που ήρθε η ανατροπή: μία προσωπική «επιφώτιση» ότι τα μοντέλα δεν απειλούν τη δουλειά του, αλλά ανοίγουν μία νέα εποχή στη μαθηματική έρευνα.
Η Καρίνα Χονγκ, η πρώην φοιτήτριά του, είχε ήδη διαγράψει εκρηκτική πορεία: αποφοίτησε από το MIT σε τρία χρόνια, κέρδισε κορυφαία ερευνητικά βραβεία και ακολούθησε ακαδημαϊκή πορεία στο Στάνφορντ για παράλληλο JD και PhD. Ωστόσο, εγκατέλειψε τα πάντα για να ιδρύσει την Axiom Math – μία εταιρεία με στόχο την ανάπτυξη ενός «AI μαθηματικού» που θα μπορεί όχι μόνο να λύνει προβλήματα και να εντοπίζει νέα, αλλά και να συντάσσει πλήρως τεκμηριωμένες αποδείξεις.
Με χρηματοδότηση 64 εκατ. δολαρίων, προσέλκυσε ερευνητές από τη Meta, μεταξύ των οποίων τον πρωτοπόρο Φρανσουά Σαρτόν, και τελικά τον μέντορά της. «Ο Κεν Όνο είναι το είδωλο αμέτρητων μαθηματικών», δήλωσε η Χονγκ στην εφημερίδα. Για εκείνη, η πρόσληψή του ήταν «αυτονόητη».
Ο Όνο μετακομίζει πλέον στην Καλιφόρνια με τη σύζυγο και το σκυλάκι τους, τον Μότσι. Στην Axiom θα έχει τον τίτλο του «founding mathematician» και αποστολή να δοκιμάζει τα μοντέλα στα όριά τους: να σχεδιάζει προβλήματα που απαιτούν βαθιά μαθηματική κατανόηση, να καταρτίζει benchmarks που μετρούν την πρόοδο του συστήματος και να χαρτογραφεί το «άγνωστο» πεδίο των μαθηματικών τεχνητής νοημοσύνης. «Πριν ανακαλύψεις νέα γη, πρέπει να ξέρεις πού βρίσκεσαι και τι έχει ήδη εξερευνηθεί», λέει.
Η απόφαση δεν ελήφθη για οικονομικούς λόγους – ήταν ήδη από τους καλύτερα αμειβόμενους καθηγητές στο UVA. Ο ίδιος αναζητούσε ένα έργο «κληρονομιάς». Η Axiom δεν είναι μόνη στο πεδίο. Google DeepMind, OpenAI και startups όπως η Harmonic του CEO της Robinhood, Βλαντ Τένεφ, κινούνται με ταχύτητα προς ένα μοντέλο που θα μπορεί να κάνει μαθηματική ανακάλυψη. Οι επενδυτές βλέπουν εφαρμογές που ξεπερνούν την έρευνα, όπως η επαλήθευση λογισμικού και υλικού, η βελτιστοποίηση logistics, το αλγοριθμικό trading και η χρηματοοικονομική μηχανική.
Οι δυνατότητες είναι τεράστιες και οι απαιτήσεις εξίσου: «Η ερευνητική μαθηματική είναι πολύ δύσκολη», λέει η Χονγκ. «Η AI για τα μαθηματικά είναι ακόμη πιο δύσκολη». Ο Όνο αναγνωρίζει ότι είναι κάτι σαν «προπομπός» μιας επερχόμενης μετακίνησης κορυφαίων ακαδημαϊκών προς το AI. «Έχω τη δυνατότητα να συμμετέχω στη μεταμόρφωση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος», τονίζει στη WSJ. «Για έναν καθαρό μαθηματικό, αυτό σπάνια ήταν εφικτό». Και καταλήγει με το δικό του «αξίωμα»: «Αν είμαι ο πρώτος, καλώς. Δεν θα είμαι ο τελευταίος».