Η κλιματική αλλαγή μπορεί να μην αποτελεί ακόμη συστημική απειλή, αλλά «τείνει να γίνει», εφόσον δεν ληφθούν εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα για τη μετάβαση και την προσαρμογή, δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Μιλώντας στο 2ο Διεθνές Συνέδριο του ΤΜΕΔΕ με τίτλο «Redefining the Future Horizons: Σχεδιάζοντας τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο», χαρακτήρισε «θαύμα» όσα έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα στην ανάπτυξη στην Ελλάδα. Η διοργάνωση τελεί υπό την αιγίδα της Τράπεζας της Ελλάδος και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
Ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι οι φυσικές καταστροφές, όπως η κακοκαιρία «Daniel» στη Θεσσαλία, πλήττουν όχι μόνο νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά και το τραπεζικό σύστημα, μέσω της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όπως τόνισε, ο ευρωπαϊκός Νότος, και ιδιαίτερα η λεκάνη της Μεσογείου, αντιμετωπίζει δυσανάλογα υψηλό κλιματικό κίνδυνο, όπως καταδεικνύουν όλες οι σχετικές μελέτες.
Αναφερόμενος στις απαιτούμενες επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση, ο διοικητής της ΤτΕ σημείωσε ότι μόνο για την ενεργειακή μετάβαση – ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποθήκευση και δίκτυα – η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται πρόσθετες επενδύσεις της τάξης του 3–3,5% του ΑΕΠ ετησίως μέχρι το 2030, δηλαδή περίπου 500–550 δισ. ευρώ τον χρόνο. Υπογράμμισε ότι το υφιστάμενο ευρωπαϊκό πλαίσιο έχει συμβάλει σημαντικά μέχρι σήμερα, αλλά είναι αναγκαία η ουσιαστική κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα για να καλυφθεί το επενδυτικό κενό.
Ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος ήταν από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες που δημιούργησαν ειδική μονάδα για την κλιματική αλλαγή. Η κλιματική διάσταση έχει ενσωματωθεί στη στρατηγική, στις προβλέψεις για τον πληθωρισμό, την ανάπτυξη και την απασχόληση, καθώς και στα εργαλεία νομισματικής πολιτικής. Στο εποπτικό επίπεδο, διενεργούνται κλιματικά stress tests και διαμορφώνονται σαφείς εποπτικές προσδοκίες ώστε τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια να λαμβάνουν υπόψη τους τους φυσικούς κινδύνους και τους κινδύνους μετάβασης.
Ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι οι επενδύσεις στην προσαρμογή και την ανθεκτικότητα έχουν «τριπλό μέρισμα» για την κοινωνία: προστατεύουν τους πολίτες και τις υποδομές από ακραία φαινόμενα, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και οικονομική δραστηριότητα, και ενισχύουν την κοινωνική συνειδητοποίηση και ετοιμότητα απέναντι στην κλιματική κρίση. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος έχει «πρώτο λόγο» στην προσαρμογή και την ανθεκτικότητα.
Σχετικά με την ασφάλιση φυσικών καταστροφών, ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι το ασφαλιστικό κενό στην Ελλάδα παραμένει πολύ μεγάλο, καθώς στην Ευρώπη ασφαλίζεται περίπου το 25% των ζημιών από φυσικές καταστροφές, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό φτάνει μόλις το 4%. Τόνισε ότι απαιτούνται συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και μεγαλύτερη κουλτούρα αποταμίευσης και ασφάλισης από πλευράς πολιτών και επιχειρήσεων.
Αναφερόμενος στην ελληνική οικονομία, ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε ότι είναι «θαύμα» όσα έχουμε πετύχει μέχρι σήμερα στην ανάπτυξη. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί πολίτες, η χώρα έχει διανύσει τεράστια απόσταση από την περίοδο της κρίσης. Σημείωσε ότι το επίπεδο ευημερίας του 2009 ήταν σε μεγάλο βαθμό «πλαστό», καθώς στηριζόταν σε μη βιώσιμες ανισορροπίες.
Ως βασικούς μοχλούς ανάπτυξης, ο κ. Στουρνάρας τόνισε τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις, ιδίως σε τομείς όπως η μείωση της γραφειοκρατίας και η επιτάχυνση της δικαιοσύνης. Για τον πληθωρισμό, ανέφερε ότι η Ελλάδα εμφανίζει υψηλότερο ρυθμό σε σχέση με την Ευρωζώνη, λόγω υπερβάλλουσας ζήτησης και ανεπαρκούς ανταγωνισμού σε ορισμένες αγορές.
Τέλος, ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο της πολιτικής σταθερότητας, επισημαίνοντας ότι αυτή επέτρεψε στις κυβερνήσεις να λάβουν δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις, οδηγώντας τη χώρα εκτός κρίσης. Τόνισε ότι πρέπει να αποφευχθεί ένα περιβάλλον παρατεταμένης αστάθειας, καθώς κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την οικονομική πρόοδο και την ικανότητα αντιμετώπισης των μεγάλων προκλήσεων, με πρώτη την κλιματική αλλαγή.