Η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει πέντε λόγους για τους οποίους οι τραπεζικές καταθέσεις των νοικοκυριών είναι αισθητά χαμηλότερες σε σύγκριση με το επίπεδο που είχαν τον Δεκέμβριο του 2009, λίγο πριν από την ένταξη της χώρας στα μνημόνια. Παρά την ανοδική πορεία που παρατηρείται από το 2017, οι καταθέσεις των νοικοκυριών τον Σεπτέμβριο του 2025 ανήλθαν σε 151,18 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 45,7 δισ. ευρώ σε σχέση με τα 196,96 δισ. ευρώ του Δεκεμβρίου 2009.

Αυτό το σημαντικό ποσό που λείπει από τους τραπεζικούς λογαριασμούς των νοικοκυριών μπορεί να εξηγηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως το διαθέσιμο εισόδημα, το πραγματικό επιτόκιο, η αναζήτηση άλλων επενδυτικών επιλογών, η μείωση των δανείων προς τα νοικοκυριά, καθώς και το δημογραφικό πρόβλημα και η συρρίκνωση του πληθυσμού.

Ο διευθυντής του Τμήματος Οικονομικών Αναλύσεων και Ερευνών της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Χονδρογιάννης, επισημαίνει ότι οι καταθέσεις των νοικοκυριών ακολουθούσαν μια ανοδική τάση μετά την είσοδο της Ελλάδας στη Ζώνη του Ευρώ, φτάνοντας στο μέγιστο των 197 δισ. ευρώ στα τέλη του 2009. Ωστόσο, οι καταθέσεις ακολούθησαν καθοδική πορεία λόγω εκροών από το τραπεζικό σύστημα, εξαιτίας της αβεβαιότητας που προκλήθηκε από τις διαδοχικές κρίσεις. Από το 2017 και μετά, οι καταθέσεις αυξάνονται, αλλά παραμένουν 45 δισ. ευρώ χαμηλότερες από το 2009.

Αναφορικά με τις αιτίες που δεν έχει επανέλθει το επίπεδο των καταθέσεων στα προ κρίσης επίπεδα, ο κ. Χονδρογιάννης αναφέρει:

  1. Μερική ανάκαμψη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος: Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε από 176 δισ. ευρώ το 2009 σε 111 δισ. ευρώ το 2013 και αυξήθηκε σε 140 δισ. ευρώ το 2024, υπολείπεται όμως κατά 36 δισ. ευρώ του επιπέδου του 2009.
  2. Αρνητική ροή τραπεζικών δανείων: Η καθαρή ροή δανείων προς τα νοικοκυριά παρέμεινε αρνητική για 15 χρόνια, με τα νοικοκυριά να αποπληρώνουν κυρίως στεγαστικά δάνεια.
  3. Χαμηλά ή αρνητικά πραγματικά επιτόκια: Τα επιτόκια καταθέσεων παρέμειναν σε μηδενικά ή αρνητικά επίπεδα, αποθαρρύνοντας την αποταμίευση.
  4. Υποκατάσταση καταθέσεων με άλλες τοποθετήσεις: Η αξία του συνολικού πλούτου των νοικοκυριών υποχώρησε, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ζήτηση καταθέσεων.
  5. Δημογραφικοί παράγοντες: Η ηλικιακή δομή του πληθυσμού επηρεάζει την αποταμιευτική συμπεριφορά, καθώς ο λόγος του πληθυσμού 65 ετών και άνω προς τον πληθυσμό 15-64 ετών αυξάνεται.

Επιπλέον, οι καταθέσεις των μη κατοίκων Ζώνης του Ευρώ μειώθηκαν από 32,25 δισ. ευρώ το 2009 σε 11,2 δισ. ευρώ το 2025, επηρεαζόμενες από τις κρίσεις και την αβεβαιότητα που επικράτησε στην παγκόσμια οικονομία.