Στις 18 Δεκεμβρίου, το Λιμάνι Ελεύθερου Εμπορίου της Χαϊνάν τέθηκε πλήρως σε «κλείσιμο συνόρων», υιοθετώντας το ειδικό τελωνιακό καθεστώς. Η νήσος Χαϊνάν, με έκταση άνω των 30.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, κατέστη επισήμως ειδική ζώνη τελωνειακής εποπτείας, εγκαινιάζοντας ένα νέο στάδιο που χαρακτηρίζεται από το μοντέλο «άνοιγμα της πρώτης γραμμής, έλεγχος της δεύτερης γραμμής και ελεύθερη κυκλοφορία εντός του νησιού». Πρόκειται για μια εμβληματική πρωτοβουλία που καταδεικνύει τη σταθερή προσήλωση της Κίνας στη διεύρυνση του υψηλού επιπέδου ανοίγματος προς το εξωτερικό και στην προώθηση της οικοδόμησης μιας ανοικτής παγκόσμιας οικονομίας. Με τις ευνοϊκές πολιτικές και το ευρύτερο άνοιγμα, το ειδικό τελωνειακό καθεστώς του Λιμανιού Ελεύθερου Εμπορίου της Χαϊνάν αναμένεται να ενισχύσει την εξωστρέφεια της Κίνας προς τη διεθνή κοινότητα.
Τα λιμάνια ελεύθερου εμπορίου αποτελούν την υψηλότερη μορφή οικονομικής εξωστρέφειας στη σημερινή παγκόσμια οικονομία, δίνοντας έμφαση στο θεσμικό πλαίσιο που βασίζεται σε κανόνες, κανονισμούς, μηχανισμούς διακυβέρνησης και τυποποίησης. Η οικοδόμηση ενός λιμανιού ελεύθερου εμπορίου με κινεζικά χαρακτηριστικά συνιστά ένα άνευ προηγουμένου και πρωτοποριακό εγχείρημα, αποτυπώνοντας τον εκσυγχρονισμό της πολιτικής μεταρρυθμίσεων και ανοίγματος της Κίνας. Όπως επισήμανε ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ο στρατηγικός στόχος της δημιουργίας του Λιμανιού Ελεύθερου Εμπορίου της Χαϊνάν είναι η διαμόρφωση μιας κομβικής πύλης που θα ηγείται του ανοίγματος της Κίνας προς το εξωτερικό κατά τη νέα εποχή, αναδεικνύοντας τη στρατηγική του σημασία και την ιστορική του ευθύνη στην προώθηση της εξωστρέφειας της χώρας.
Η πρωτοβουλία αυτή συνιστά μια στρατηγική επιλογή που ανταποκρίνεται στις κυρίαρχες τάσεις ανάπτυξης. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι το άνοιγμα φέρνει πρόοδο, ενώ η απομόνωση οδηγεί αναπόφευκτα στην ύφεση. Από την έναρξη των μεταρρυθμίσεων του 1978, η Κίνα αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα της υπερμεγέθους εγχώριας αγοράς της, χρησιμοποιώντας τις πιλοτικές ζώνες ελεύθερου εμπορίου και τα λιμάνια ελεύθερου εμπορίου ως βασικά εργαλεία για την άρση θεσμικών εμποδίων, τη μείωση του κόστους του εμπορίου και την ενεργοποίηση της κινητικότητας των παραγωγικών συντελεστών. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο διοχετεύει νέα δυναμική στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, αλλά και συμβάλλει στη διεύρυνση του κινεζικού εκσυγχρονισμού.
Η Χαϊνάν λειτουργεί τόσο ως εργαστήριο εθνικής θεσμικής καινοτομίας όσο και ως καταλύτης για την υπέρβαση των αναπτυξιακών της περιορισμών. Τα τελευταία χρόνια, μέσω της εφαρμογής βασικών πολιτικών, όπως οι πολύ-λειτουργικοί λογαριασμοί ελεύθερου εμπορίου και η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου, έχουν καταγραφεί 173 ολοκληρωμένα αποτελέσματα θεσμικής καινοτομίας, σηματοδοτώντας τη μετάβαση της χώρας σε υψηλότερο επίπεδο ανοίγματος. Με την ενισχυμένη διασύνδεσή της με τις εγχώριες και διεθνείς αγορές, η Χαϊνάν αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο σε πόλο έλξης για παγκόσμιες επενδύσεις.
Από τη δημοσίευση του «Γενικού Σχεδίου για την Οικοδόμηση του Λιμανιού Ελεύθερου Εμπορίου της Χαϊνάν» τον Ιούνιο του 2020, η πραγματική αξιοποίηση ξένων επενδύσεων στην επαρχία έχει ανέλθει σε 102,5 δισ. γιουάν, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 14,6% κατά την τελευταία πενταετία. Την ίδια περίοδο, οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό ανήλθαν σε 9,78 δισ. δολάρια, καταγράφοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 97%. Παράλληλα, ιδρύθηκαν συνολικά 8.098 νέες επιχειρήσεις με ξένα κεφάλαια στη Χαϊνάν, με μέση ετήσια αύξηση 43,7%, ενώ το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε με μέσους ετήσιους ρυθμούς 31,3% και 32,3% αντίστοιχα.
Με την παρουσία επενδυτών από 176 χώρες και περιοχές, εδραιώνεται ολοένα και περισσότερο, τόσο μεταξύ κινεζικών όσο και ξένων επιχειρήσεων, η αντίληψη της Χαϊνάν ως κόμβου παγκόσμιας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ειδικού τελωνειακού καθεστώτος μπορούν να συνοψιστούν στο μοντέλο «άνοιγμα της πρώτης γραμμής, έλεγχος της δεύτερης γραμμής και ελεύθερη κυκλοφορία εντός του νησιού». Το «άνοιγμα της πρώτης γραμμής» αφορά το άνοιγμα προς τις διεθνείς αγορές. Μετά την εφαρμογή του καθεστώτος, περίπου το 74% των αγαθών υπάγεται σε μηδενικούς εισαγωγικούς δασμούς, με το πεδίο εφαρμογής να διευρύνεται από 1.900 δασμολογικές κατηγορίες σε περισσότερες από 6.600.
Παράλληλα, για τους αλλοδαπούς που εισέρχονται στη Χαϊνάν, ο αριθμός των χωρών που απολαμβάνουν καθεστώς απαλλαγής από θεώρηση εισόδου αυξήθηκε σε 86. Ο έλεγχος της δεύτερης γραμμής αφορά τις ροές προς την ηπειρωτική Κίνα. Τα αγαθά που εισάγονται στη Χαϊνάν με απαλλαγή από δασμούς και στη συνέχεια μεταφέρονται στην ενδοχώρα υπόκεινται στην καταβολή εισαγωγικών φόρων, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς της ηπειρωτικής χώρας. Εξαίρεση αποτελούν τα προϊόντα που έχουν υποστεί επεξεργασία στη Χαϊνάν με αύξηση της προστιθέμενης αξίας κατά τουλάχιστον 30%, τα οποία απαλλάσσονται από πρόσθετους δασμούς. Η ελεύθερη κυκλοφορία εντός του νησιού σημαίνει ότι, στο Λιμάνι Ελεύθερου Εμπορίου της Χαϊνάν, οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές μπορούν να διακινούνται υπό σχετικά ελεύθερους και ευέλικτους όρους.
Η εφαρμογή του ειδικού τελωνειακού καθεστώτος συνδέει τη Χαϊνάν πιο στενά με τις διεθνείς αγορές. Παγκόσμιοι πόροι υψηλής ποιότητας και παραγωγικοί συντελεστές προβλέπεται να συγκεντρώνονται στην περιοχή με επιταχυνόμενο ρυθμό. Στις αρχές Αυγούστου, το Εμπορικό Κέντρο της Μιανμάρ (Χαϊνάν) εγκαινιάστηκε επίσημα στη Χαϊκού, δημιουργώντας μια αποτελεσματική γέφυρα για την είσοδο ποιοτικών προϊόντων της Μιανμάρ, όπως πολύτιμοι λίθοι, νεφρίτης και καρύδες, στην κινεζική αγορά μέσω της Χαϊνάν. Στο μέλλον, αναμένεται να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη βιομηχανική αλυσίδα που θα συνδέει την «καλλιέργεια στη Μιανμάρ, την επεξεργασία στη Χαϊνάν και τη διανομή σε εθνικό επίπεδο».
Τα πλεονεκτήματα της Χαϊνάν ως προς τη γεωγραφική της θέση είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Μια πτήση με αφετηρία τη Χαϊνάν μπορεί, εντός ακτίνας τεσσάρων ωρών πτήσης, να καλύψει περιοχές που αντιπροσωπεύουν το 47% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Εάν η ακτίνα επεκταθεί στις οκτώ ώρες πτήσης, τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονται στο 67% του παγκόσμιου πληθυσμού και στο 41% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Επί του παρόντος, υπήκοοι από 86 χώρες μπορούν να εισέρχονται στη Χαϊνάν χωρίς θεώρηση εισόδου, ενώ η επαρχία επεκτείνει ενεργά τις διεθνείς αεροπορικές της συνδέσεις, έχοντας θέσει σε λειτουργία συνολικά 79 διεθνείς επιβατικές αεροπορικές γραμμές. Με τη διπλή διευκόλυνση της απαλλαγής από θεώρηση και των απευθείας πτήσεων, η Χαϊνάν εξελίσσεται σε ολοένα και πιο δημοφιλή προορισμό «της τελευταίας στιγμής» για επισκέπτες από το εξωτερικό.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα τελευταία πέντε χρόνια οι συνολικές εισαγωγές και εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της Χαϊνάν αυξήθηκαν με μέσους ετήσιους ρυθμούς 31,3% και 32,3% αντίστοιχα. Παράλληλα, επενδυτές από 176 χώρες και περιοχές έχουν παρουσία στην επαρχία, με το επίπεδο εξωστρέφειας της οικονομίας να ανέρχεται στο 35%. Κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2025, το εμπόριο υπηρεσιών της Χαϊνάν αυξήθηκε κατά 23,1%, ενώ η πραγματική αξιοποίηση ξένων επενδύσεων κατέγραψε άνοδο 42,2%. Μετά την εφαρμογή του ειδικού τελωνειακού καθεστώτος, η Χαϊνάν διαθέτει πλέον τις βασικές προϋποθέσεις για να προωθήσει ευρύτερα το άνοιγμα προς τη διεθνή κοινότητα. Η επαρχία προβαίνει πιο ενεργά στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων και του ανοίγματος σε πολλούς τομείς, διευρύνοντας σταθερά το θεσμικό άνοιγμα που ευνοεί τη διακίνηση αγαθών και παραγωγικών συντελεστών.
Με την επιτάχυνση της αξιοποίησης των πολιτικών ωφελειών, την αναβάθμιση της βιομηχανικής της βάσης και την πλήρη απελευθέρωση της δυναμικής της καινοτομίας, το μέλλον της Χαϊνάν διαγράφεται ιδιαίτερα ελπιδοφόρο.