Σχεδόν κάθε μήνα, ο Τζιχάν Τσιτάκ μπαίνει στο αυτοκίνητό του, με το διαβατήριο στο χέρι, και ξεκινά από την Κωνσταντινούπολη για την Αλεξανδρούπολη. Μετά από μια διαδρομή περίπου τεσσάρων ωρών, περπατά στους γεμάτους κόσμο διαδρόμους του ελληνικού σούπερ μάρκετ, γεμίζοντας το καρότσι του με κρασί, τυρί και άλλα είδη παντοπωλείου. Ξοδεύει μόνο ένα κλάσμα από ό,τι θα πλήρωνε για τα ίδια προϊόντα στην πατρίδα του. «Το λάδι που πουλιέται στα 10 ευρώ το λίτρο, μπορείς να το αγοράσεις στη διπλάσια τιμή στην Τουρκία», δήλωσε στο Bloomberg ο Τσιτάκ, γενικός διευθυντής εταιρείας τροφίμων και ποτών, ο οποίος αναζητά κυρίως προϊόντα υψηλής ποιότητας σε καλύτερες τιμές. «Κατά μέσο όρο, τα ψώνια μου κοστίζουν το ένα τρίτο από ό,τι θα κόστιζαν στην πατρίδα μου», σημειώνει.
Το διασυνοριακό λιανικό εμπόριο έχει γίνει ρουτίνα για πολλούς, καθώς η ραγδαία αύξηση των τιμών των τροφίμων στην Τουρκία και η ισχυρότερη λίρα καθιστούν την Ελλάδα μια φθηνότερη εναλλακτική λύση για τις καθημερινές αγορές. Η τάση αυτή, αν και δεν είναι καινούργια, επιταχύνεται: το 6% όλων των Τούρκων που ταξίδεψαν στο εξωτερικό τους πρώτους εννέα μήνες του έτους το έκαναν για ψώνια, το υψηλότερο ποσοστό ταξιδιωτών τουλάχιστον από το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία.
«Οι Τούρκοι έχουν εισβάλει στην Αλεξανδρούπολη», αστειεύεται ο 48χρονος Τσιτάκ. «Μερικές φορές υπάρχουν εκατοντάδες που ψωνίζουν μέσα στο ίδιο κατάστημα. Μετά πηγαίνουν στο εστιατόριο και συζητούν για το τι έχουν αγοράσει και πόσο». Μερικοί μοιράζονται την εμπειρία τους σε κανάλια κοινωνικής δικτύωσης όπως το YouTube και το TikTok, συγκεντρώνοντας χιλιάδες προβολές. Τα βίντεο δείχνουν ετικέτες τιμών για διαφορετικά προϊόντα και καταστήματα.
Πολλά καθημερινά είδη είναι αισθητά φθηνότερα, αν και μερικά βασικά προϊόντα εξακολουθούν να έχουν καλύτερες τιμές στην Τουρκία. Ο κιμάς, για παράδειγμα, κοστίζει 9,36 ευρώ ανά κιλό στην Ελλάδα σε σύγκριση με 12,10 ευρώ στην Τουρκία, ενώ τα λουκάνικα βοδινού πωλούνται σχεδόν στη μισή τουρκική τιμή. Το τυρί Γκούντα και οι σοκολάτες Kinder κοστίζουν σχεδόν το ένα τρίτο από ό,τι στην Τουρκία. Από τα μέσα του 2023, όταν ο Ερντογάν διόρισε τον πρώην στρατηγικό αναλυτή ομολόγων της Merrill Lynch, Μεχμέτ Σιμσέκ, υπουργό Οικονομικών, η λίρα ενισχύθηκε σε πραγματικούς όρους και ο πληθωρισμός στα τρόφιμα υποχώρησε – αλλά οι τιμές παρέμειναν πολύ υψηλές για τα νοικοκυριά.
Όπως έκαναν κάποτε οι ελληνικές ταξιδιωτικές εταιρείες, έτσι και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες σε πόλεις της δυτικής Τουρκίας έχουν ακολουθήσει την τάση, οργανώνοντας μονοήμερες εκδρομές με λεωφορείο στην Αλεξανδρούπολη. Με περίπου 50 ευρώ – το κόστος ενός εισιτηρίου συν ένα τέλος εξόδου – οι Τούρκοι ταξιδιώτες μπορούν να γεμίσουν τις βαλίτσες τους από μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου. «Αγοράζουν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένου του κρέατος και του τυριού», δήλωσε ο Σετσκίν Ιγκνελί, συνεργάτης στο ταξιδιωτικό γραφείο Atom Tur με έδρα την Κωνσταντινούπολη. «Πολλοί πελάτες απολαμβάνουν επίσης τα φθηνότερα θαλασσινά στα εστιατόρια».